Göktürk Yazıtları 2022

Göktürk Yazıtları 2022

Üç dikili taştan oluşan Göktürk yazıtları, bilinen en eski Türk yazısı olan Orhun alfabesiyle Göktürkler tarafından yazılmıştır. Bu kitabelere Göktürk yazıtlarının yanı sıra Göktürk kitabeleri, Orhun yazıtları, Köktürk yazıtları ve ya kitabeleri de denilmektedir. Bu yazıtlar sırası ile Tonyukuk anıtı 716, Köl Tigin (Kültigin) anıtı 732, Bilge Kağan anıtı 735 yıllarında yazılmışlardır. Bu yazıtlar Orhun ırmağının eski yatağı yakınlarında Koço-Çaydam adlı göl civarında dikilmiş anıtlar üzerindeki yazıtlar (kitabeler) dır. Bu yazıtlar halen günümüz Moğalistan toprakları üzerinde bulunmaktadırlar.

Bu abidelerden tarihte ilk olarak bahseden kişi İlhanlılar devri tarihçisi Cüveyni (1226-1282)’dir. Bu yazıtları ilk olarak okuyan kişi ise Danimarkalı bilgin Vilhelm Thomsen (1842-1927)’dır. Rus Türkolog Vasili Radlof’un da yardımıyla çözülen bu kitabelerden Bilge Kağan ve Kül Tigin yazıtlarını Bilge Kağan’ın yeğeni Yolluğ Tigin yazmıştır.

Göktürk Yazıtlarının Özellikleri Aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır:

·        Göktürk Yazıtlarını (Orhun Yazıtları Abideleri), Türkçenin yazılı olan en eski kaynağıdır.

·        Orhun abideleri Göktürk alfabeleriyle yazılmıştır.

·        Bu kitabelerin üslupça en güzeli Kül Tigin adına dikilen yazıttır.

·        Bilge Kağan adına dikilen yazıt eşsiz bir nutuk örneğidir.

·        Türklerin ilk yazılı eseridir.

·        Türklerin tarihine ışık tutar.

·        Dini ve din dışı konuları işlemiştir.

·        Oldukça gelişmiş ve işlenmiş bir dil kullanılmıştır.

·        Yazıtları Strahlenberg bulmuş olup yazıtlar 1893’te Wilhelm Thomsen tarafından okunmuştur.

·        Bir yüzleri Göktürk alfabesiyle, diğer yüzleri Çince yazılmıştır.

·        Türk milletine öğüt ve ders verici bir niteliktedir.

·        Türk isminin, Türk milletinin isminin geçtiği ilk Türkçe metindir.

·        Taşlar üzerine yazılmış ilk Türk belgesidir.

·        İlk siyasetname özelliği taşımaktadır.

·        Şiirsel bir anlatım söz konusudur.

·        Duru, açık, yalın, destansı bir söyleyiş vardır.

·        Yabancı dil etkisinden uzaktır.

Göktürk Kitabelerinden örnek bir kısım:

“Türk Oğuz Beyleri, işitin! Üstte gök çökmedikçe, altta yer denizi delinmedikçe, ilini töreni kim bozabilir?

Ey Türk ulusu! Kendine dön. Seni yükseltmiş Bilge Kağanı’na, özgür ve bağımsız ülkene karşı hata ettin, kötü duruma düşürdün.

Ulusun adı, sanı yok olmasın diye, Türk ulusu için gece uyumadım, gündüz oturmadım. Kardeşim Kül Tigin ve iki Şad ile ölesiye, bitesiye çalıştım. ”

( Bu kısım Bilge Kağan yazıtında yer alır ve yazıtların en ünlü kısmıdır.)

Kim yazmıştır ? Orhun yazıtları tam metin kitabeleriönemi nedir? Göktürk alfabesi,göktürk yazıtları hakkında bilgi,göktürk yazıtları vikipedi,uygur metinleri,göktürk yazıtları nerede,göktürk yazıtları özellikleri,göktürk yazıtları hangi çağa aittir yazıları resimleri ?