Başkanlık Sistemi Nedir ? 2022

Başkanlık Sistemi Nedir ve Ne Demek? Türkiye’de, son dönemin en güncel tartışması, kuşkusuz başkanlık sistemidir. Televizyonlarda, köşe yazılarında, başkanlık sisteminin faydaları-zararları tartışılıyor. Kimilerine göre Türkiye’ye uygun bir sistem, kimilerine göre de tartışılması bile garip.

Başkanlık Sistemi Nedir ? 2022

Başkanlık sistemi, yasama ve yürütme kuvvetlerinin ayrı ayrı organlara verildiği hükümet sistemine verilen addır. Sert kuvvetler ayrılığı, prensibine dayanır. Başkanlık rejimi, başkanlık hükümeti, başkanlık demokrasisi gibi adları da vardır. Bu sistemde, yasama ve yürütme organları ayrı ayrı seçilir ve birbirlerine müdahale etme durumları yoktur. Ayrıca iki organdan herhangi birisi diğerinin varlığını ortadan kaldıramamaktadır. Bu iki organın yetkileri ya az çok eşittir ya da birbirleriyle dengelidir. İki organın kaynakları ve bizzat kendileri birbirinden bağımsızdır.

Başkanlık Sisteminin Özellikleri 2022

Başkanlık sisteminde yürütme organı, tek kişiliktir. Yani parlamenter sistemdeki gibi bir başbakan, bir de cumhurbaşkanı yürütmeden sorumlu değildir. Yürütme görevi tek başına, başkanındır. Başkan,aynı zamanda devletin başkanıdır.

Başkanlık sisteminde başkanı, belirli bir süreliğine doğrudan doğruya, halk seçer. Başkanlık seçimleri tıpkı parlamenter sistemdeki genel seçimler gibi geçer. Başkan, yasama organının güvenoyunu almaz. Yasamanın güvenine ihtiyaç duymaz. Çünkü yasama ve yürütmenin birbirinden bağımsız olması gereklidir. Keza başkanda yasama organını fesh edemez, ortadan kaldıramaz.

Başkanlık sisteminin bir başka özelliği ise aynı kişinin hem yasamada hem de yürütmede görev alamamasıdır. Şöyle ki, başkan veya sekreterleri, yasama organına üye olamazlar. Örneğin ABD’de başkan olan kişi eğer Kongre üyesi ise o görevinden istifa etmek zorundadır. Yasama ve yürütmenin birbirinden bağımsız ve ayrı olması bunu gerektirir. Ayrıca başkan yasama organının çalışmalarına katılamaz. Mecliste, yürütmenin temsilcileri bulunmaz. Başkan kanun teklifi veremez. Ancak bunlarında istisnaları elbette vardır.

Başkanlık Sisteminin Avantajları ve Dezavantajları Nelerdir ? 2022

Başkanlık sistemi, avantajları olduğu kadar çok önemli ve hayati dezavantajları da olan bir sistemdir. Dezavantajları eğer güçlü bir denetim olmazsa rejimi bile değiştirebilecek durumlara yol açmaktadır.

Başkanlık sisteminin avantajları şunlardır; 2022

• Başkan belli bir süreliğine seçildiğine ve bu süre içinde güvensizlik oyuyla düşürülemediği için istikrarlı bir yönetime neden olur. Hükümet krizleri görülmez ve sistem tıkanmaz.
• Başkanın doğrudan doğruya halk tarafından seçilmesi onun yönetme gücünü prestijli ve etkin bir hale getirmektedir. Korkmadan politikalarını gerçekleştirebilir.
• Başkanlık sistemi, hesap verilebilirlik açısından daha demokratiktir. Çünkü yürütme tek bir kişinin sorumluluğundadır ve işin sorumlusu bellidir.
• Başkan, düşürülemeyeceği için politikalarında rahatça davranabilir. Karar alma süreci hızlıdır. Çünkü yürütme tek bir kişinin elindedir.

Başkanlık sisteminin dezavantajları ise şunlardır; 2022

• Başkan, belirli bir süreliğine seçildiği ve o süre içinde düşürülemediği için halkın gözünden düşse bile bir dahaki seçime kadar koltuğundan alınamaz.
• Başkan, eğer kendi ile her konuda uzlaşamayan bir yasama organı ile muhatap ise bu durumda yapacak bir şeyi yoktur. Rejim krizleri doğabilir.
• Yasama ve yürütme organlarının her ikisinin de halk tarafından seçilmesi bir meşruluk sorunu ortaya çıkarabilir. Yani bir konuda her iki organda haklı olduğunu iddia ederse ve bunda inat ederse sistem kilitlenebilir.
• Başkanlık sisteminin en olumsuz yanı iktidarın kişiselleşebilmesidir. Başkan, ayrıcalıkları nedeniyle bir diktatöre dönüşebilir.

Hangi Ülkeler Başkanlık Sistemi İle Yönetiliyor ? 2022

Başkanlık sisteminin en bilinen örneği, Amerika Birleşik Devletleri’dir. Arjantin, Brezilya, Azerbaycan, İran, Güney Kore ve Uruguay gibi ülkeler bu sistemle yönetilirler.

Yarı Başkanlık Sistemi Nedir ? 2022

Yarı Başkanlık Sistemi Nedir ? Dünya siyasi rejimlerinde, çeşitli hükümet sistemleri bulunmaktadır. Kimileri kuvvetler birliği teorisine göre şekillenirken kimileri de kuvvetler ayrılığı teorisini benimser. Yarı başkanlık sistemi de kuvvetler ayrılığı prensibini benimseyen ülkelerin hükümet sistemlerinden bir tanesidir. Başkanlık sistemi, parlamenter sistem bu prensibin diğer hükümet sistemleridir.

Yarı başkanlık sistemi, cumhurbaşkanının halk tarafından seçildiği, bir parlamenter sistemdir. Sistemin asıl adı yarı parlamenter sistem olması gerekirken, genel olarak kullanılışı her nedense yarı başkanlık sistemidir. Yarı başkanlık sisteminde, yürütme erki iki başlı olarak karşımıza çıkar. Bir tarafta cumhurbaşkanı yer alırken, diğer tarafta hükümet yani bakanlar kurulu vardır. Bu yönüyle yarı başkanlık sistemi, parlamenter sistemle benzeşir. Tek fark, cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesidir.

Seçimlerin yapılma şekli bakımından ise yarı başkanlık sistemi, başkanlık sistemine benzemektedir. Şöyle ki, başkanlık sisteminde yürütmeyi yani başkanı, doğrudan halk seçer. Yarı başkanlık sisteminde de yürütmenin bir kanadı olan cumhurbaşkanını, halk doğrudan seçer.

Yarı Başkanlık Sistemi Nedir ? 2022

Yarı başkanlık sisteminde yürütme ile yasama arasındaki bağ, yürütmenin bir diğer kanadı olan hükümet ile ilgilidir. Keza hükümet (bakanlar kurulu), doğrudan doğruya meclise yani yasama organına karşı sorumludur. Bu da hükümetin sıkı bir denetime tabi olmasını sağlamaktadır. Ayrıca yasama organı, güvensizlik oyuyla kabineyi görevden alabilme yetkisine de sahiptir. Bu yönüyle de yarı başkanlık sistemi, parlamenter sisteme benzemektedir.

Yarı başkanlık sisteminde her ne kadar üyeleri halk tarafından seçilen bir parlamento ve buraya karşı sorumlu olan bir hükümet varsa da, uygulamada asıl söz sahibi olan ve politikaları şekillendirencumhurbaşkanıdır. Yarı başkanlık sisteminin en ünlü uygulayıcısı olan Fransa örneğine bakılarak bu durum net bir şekilde anlaşılabilir. Fransa’da asıl yetkili cumhurbaşkanıdır. Keza Fransa dışından olan herhangi biri, “Fransa’da yürütmenin başı kimdir?” gibi bir soru ile karşılaşırsa vereceği cevap, muhtemelen, şimdiki cumhurbaşkanının adı yani Hollande olacaktır.

Yarı başkanlık sisteminde cumhurbaşkanı seçilecek kişilerin politik kimliği, kişiliği ve hangi partiden olduğu oldukça önemlidir. Halkın seçimi ile başa gelecek olması bu durumun en önemli sebebidir.